نيتن ياهو جو دوست، پاڪستان جو دوست نٿو ٿي سگهي، گڊ باءِ ٽرمپ

 هي لاقانونيت ناهي ته ٻيو ڇا آهي؟ آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ جي طرفان  ايران تي حملي جو فخريھ اعلان دراصل بين الاقوامي لاقانونيت جو ھڪ چٽو۽ واضح مثال آهي. دنيا تي جھنگ جي قانون لاڳو ڪرڻ جي ڪوشش فيصلائتي مرحلي ۾ داخل ٿي چڪي آهي. 21 جون تي پاڪستاني حڪومت ڊونلڊ ٽرمپ کي نوبل امن انعام لاءِ نامزد ڪيو ۽ 22 جون تي ٽرمپ اسرائيل ۽ ايران جي وچ ۾جاري جنگ ۾ ٽپو ڏنو.

گڏيل قومن جي سيڪريٽري جنرل انتونيو گوتريس آمريڪا پاران ايران خلاف طاقت جي استعمال کي عالمي امن لاءِ سڌو خطرو قرار ڏنو ۽ چيو ته گڏيل قومن جي چارٽر ۽ بين الاقوامي قانون جو احترام ڪيو وڃي. ٻئي طرف، اسرائيلي وزيراعظم بنجمن نيتن ياهو ايران تي حملي کان پوءِ ٽرمپ کي مبارڪ  ڏني ۽ اسرائيل ۽ آمريڪا جي وچ ۾ تمام پائيدار اتحاد تي فاتحاڻي مُرڪ سان اطمينان جو اظهار ڪيو. اها نتن ياهو جي وڏي ڪاميابي آهي ته هو آمريڪا کي هن جنگ ۾ گھلي آيو آهي.

ڊونلڊ ٽرمپ، 19 جون تي وائيٽ هائوس ۾ پاڪستان جي آرمي چيف فيلڊ مارشل عاصم منير سان ملاقات کان پوءِ، اعلان ڪيو ته هو ايران ۽ اسرائيل جي وچ ۾ جنگ بندي لاءِ ٻن هفتن جو انتظار ڪندو. ان کان پوءِ، اسلامي تعاون تنظيم (او آءِ سي) جي پرڏيهي وزيرن جو اجلاس استنبول ۾ ٿيو، جنهن ۾ مسئلي جي سفارتي حل تي غور ويچار ٿيو، پر ان اجلاس جي ڪجهه ڪلاڪن بعد، آمريڪا ايران ۾ ٽن ايٽمي سائيٽس تي حملو ڪري ڏنو.

جيڪڏهن ڊونلڊ ٽرمپ ڪجهه ڏينهن انتظار ڪري وٺي  ها ۽ ٻن هفتن کان پوءِ ايران تي حملو ڪري ها، ته شايد اهڙو رد عمل نه اچي ها، پر ڊونلڊ ٽرمپ  تھ ٻه ڏينهن به انتظار نه ڪيو. هاڻي اسرائيل ۽ ايران جي  جنگ آمريڪا ۽ ايران جي وچ ۾ جنگ ۾ تبديل ٿي وئي آهي. ايران آمريڪي حملي  جي ڪجھه ئي دير بعد اسرائيل تي نوان ميزائل حملا ڪيا. ايران کي گڏيل قومن جي چارٽر تحت پنهنجي دفاع ڪرڻ جو حق حاصل آهي.

خدشو آهي ته ايران وچ اوڀر ۾ آمريڪي فوجي اڏن تي به حملو ڪري سگهي ٿو، پر ان حقيقت ۾ ڪنهن کي بھ شڪ نه ٿيڻ گهرجي ته اسرائيل جي فوجي طاقت جو ڀرم ٽٽي چڪو آهي. اسرائيل اڪيلي سر ايران جو مقابلو ڪرڻ ۾ ناڪام رھيو  ۽ آمريڪا کي هن ناڪامي کي لڪائڻ لاءِ جنگ ۾ گھليو  ويو آهي. 1967 جي عرب-اسرائيل جنگ صرف ڇهه ڏينهن هلي. ان جنگ ۾ اسرائيل مصر جي اهم علائقن تي قبضو ڪيو، جن ۾ اوڀر يروشلم، غزه ۽ گولان جون پھاڙيون  شامل آهن. 1973ع ۾ رمضان جي مهيني ۾ شروع ٿيندڙ عرب اسرائيلي جنگ 19 ڏينهن هلي، جنهن ۾ مصر نه رڳو پنهنجا ڪيترائي علائقا واپس ورتا، بلڪھ ان جنگ ۾ اسرائيل کي به وڏو نقصان پهتو. 1982ع ۾ اسرائيل لبنان تي قبضو ڪري ورتو. ان جنگ ۾ به اسرائيل کي آمريڪا جي حمايت حاصل هئي، پر آخرڪار اسرائيل کي لبنان مان نڪرڻو پيو. لبنان مان اسرائيل جي واپسي ۾ حزب الله جو ڪردار تمام اهم هو. حزب الله کي ايران جي حمايت حاصل هئي. جيڪي ماڻهو حزب الله کي ايران جي پراڪسي سڏين ٿا، اهي اسرائيل کي آمريڪا جي پراڪسي  سڏڻ ۾ تمام گهڻو هٻڪن ٿا.

 13 جون 2025ع تي اسرائيل ايران تي حملو ڪيو، ته پهرين مرحلي ۾ يقينن اسرائيل کي سرسري حاصل هئي ڇاڪاڻ ته اسرائيل ايران جي فوجي قيادت ۽ اهم سائنسدانن کي انهن جي گهرن ۾ نشانو بڻايو. اهي سڀئي شهيد پنهنجن گهرن ۾ آرام سان سمهي رهيا هئا ڇاڪاڻ ته انهن جو خيال هو ته ايران ۽ آمريڪا 15 جون تي مسقط ۾ ڳالهيون ڪرڻ وارا آهن، تنهن ڪري اسرائيل 15 جون کان اڳ حملو نه ڪندو.

اسرائيل 15 جون جي ڳالهين  واري آڙ ۾ ايراني قيادت کي نشانو بڻائي اهو سمجھيو تھ  ايران ۾ بغاوت ٿي ويندي ۽ ڪجهه ڏينهن ۾ حڪومت بدلجي ويندي. جڏهن ايران اسرائيل تي جوابي حملا شروع ڪيا، ته اسرائيل جي برتري تمام تيزي سان  شرمندگيءَ  ۾ تبديل ٿي وئي. ايراني ميزائلن اسرائيل جي وڏن شهرن تي ڪاميابيءَ سان حملو ڪري دنيا کي حيران ڪري ڇڏيو، جن ۾ تل ابيب ۽ حيفھ شامل آهن. هزارين اسرائيلي شهري قبرص ذريعي ملڪ ڇڏي ڀڄي ويا، تنهن ڪري نتن ياهو ٽرمپ کي مدد لاءِ پڪاريو.

ٽرمپ جي هن جنگ ۾ شموليت اصل ۾ اسرائيل جي شڪست جو اعلان آهي. ٽرمپ چوي ٿو ته هن ايران جي ايٽمي صلاحيت کي ختم ڪري ڇڏيو آهي. جيڪڏهن اهو واقعي سچ آهي، ته پوءِ اسرائيل کي جنگ بندي جو اعلان ڪرڻ گهرجي ڇاڪاڻ ته اسرائيل هي جنگ ايران جي ايٽمي صلاحيت کي ختم ڪرڻ لاءِ شروع ڪئي هئي. جيڪڏهن اسرائيل  جنگ بند نه ڪئي ۽ جنگ جاري رهي ته هي جنگ سڄي علائقي ۾ پکڙجي ويندي.

آمريڪا کي هن جنگ مان سڀ کان وڌيڪ نقصان ٿيندو. آمريڪا جي فوجي طاقت کان ڪنھن کي  انڪار نھ آھي، پر تاريخ ٻڌائي ٿي ته پنهنجي سموري فوجي طاقت جي باوجود، آمريڪا کي ڪيترين ئي اهم جنگين ۾ شڪست جو منهن ڏسڻو پيو آهي. ڪٿان شروع ڪجي ۽ ڪيترو پري وڃجي؟ 1955 ۾ آمريڪا ويٽنام ۾ جنگ شروع ڪئي. هي جنگ 20 سالن تائين جاري رهي. آخرڪار، آمريڪا کي شڪست جو منھن ڏسڻو پيو.

2001 ۾ آمريڪا افغانستان ۾ طالبان ۽ القاعده خلاف جنگ شروع ڪئي. 20 سالن کان پوءِ آمريڪا طالبان سان امن معاهدي تي صحيح ڪئي ۽ شرمندگي سان افغانستان مان ڀڄي ويو. مون کي ياد آهي ته جڏهن آمريڪا آڪٽوبر 2001 ۾ افغانستان تي حملو ڪيو، ته پاڪستان آمريڪي فوج کي اڏا فراهم ڪيا، پر پنهنجي سموري هوائي طاقت جي باوجود، آمريڪا طالبان کي ختم نه ڪري سگهيو.

طالبان ان جنگ کي ڊگھو ڪري بازي الٽي ڇڏي،طالبان وٽ ميزائل نھ ھئا.ايران وٽ ميزائل بھ آھن.ھڪ سگھاري نيوي بھ آھي جيڪا آبناءَ ھرمز کي بند ڪري عالمي معيشت جي لاءِ بحران پيدا ڪري سگھي ٿي. ماضي جي تلخ تجربن جي روشني ۾ پاڪستان آمريڪا کي ايران جي خلاف جنگ جي حصي بڻجڻ کان روڪڻ جي ھر ممڪن ڪوشش ڪئي پر ٽرمپ نھ مڙيو.

مون اڳ بھ گذارش ڪئي هئي ته ٽرمپ جي شخصيت ۽ ڪردار کي صرف پاڪ ھند  جنگ روڪرائڻ جي پس منطر ۾ نه ڏٺو وڃي. هن نه رڳو غزه ۾ فلسطينين جي قتل عام تي اکيون بند ڪيون پر فلسطينين کي غزا مان ڪڍڻ جي تجويز پڻ پيش ڪئي. هاڻي هن ايران تي حملو ڪري ڏنو آهي ۽ عالمي امن کي خطري ۾ وجهي ڇڏيو آهي. هو امن جو نه پر جنگ جو پيغامبر بڻجي ويو آهي.

سندس سياسي ۽ اخلاقي ساک تمام گهڻي مجروح ٿي چڪي  آهي ۽ هاڻي هو ڪشمير جي مسئلي کي حل ڪرڻ جي لاءِ ٽياڪڙي ڪردار ادا ڪرڻ جي قابل به نظر نٿو اچي. پاڪستان کي ٽرمپ مان  ڪنهن چڱائي جي اميد  نه رکڻ گهرجي ۽  پنهنجي گهر جي مسئلن کي  ٺيڪ ڪرڻ جي ضرورت آهي. ٽرمپ  جنھن  بين الاقوامي لاقانونيت کي فروغ ڏنو آهي اهو هندستان کي همٿائيندو. پاڪستان کي خطي کي هڪ نئين جنگ کان بچائڻو آهي ۽ هندستاني سازشن جو به مقابلو ڪرڻو آهي.سادي ڳالھھ  آهي ته نتن ياهو جو دوست ۽ اتحادي پاڪستان جو دوست نٿو ٿي سگهي. ٽرمپ کان ڪنهن به چڱائي جي اميد نه رکو. پنهنجي ايٽمي صلاحيت کي بچايو.

جُون 24, 2025