سروائيڪل ڪينسر کان بچاءُ لاءِ هلندڙ ويڪسينشين مُهم

 سروائيڪل ڪينسر هڪ خطرناڪ بيماري آهي. جيڪا عورت ۾ ٿيندي آهي. اهو عام طور تي انساني پيپيلوما وائرس، يا ايڇ پي وي جي ڪري ٿيندو آهي. هي وائرس جنسي رابطي ذريعي منتقل ٿيندو آهي، ۽ جيڪڏهن علاج نه ڪيو وڃي ته اهو ڪينسر ۾ تبديل ٿي سگهي ٿو.هي بيماري عام طور تي 30 کان 50 سالن جي عمر جي عورتن ۾ وڌيڪ ڏسڻ ۾ ايندي آهي، پر ان جا خطرا ڪنهن به عمر ۾ ٿي سگهن ٿا. تنهن ڪري، پنهنجي صحت جو خيال رکڻ تمام ضروري آهي.هن  باقاعده پيپ سميئر ٽيسٽ ڪرائڻ آهي. هي ٽيسٽ اهو معلوم ڪري ٿو ته ڇا توهان جي جسم ۾ ڪي غير معمولي سيل آهن .جيڪي ڪينسر جو سبب بڻجي سگهن ٿا.

ان کان علاوه، هڪ ايچ پي وي  ويڪسين پڻ آهي .جيڪا هن وائرس جي خلاف تحفظ فراهم ڪري ٿي. هي ويڪسين 9 کان 26 سالن جي عمر جي ڇوڪرين ۽ عورتن کي لڳي سگهي ٿي.پاڪستان ۾ سروائيڪل ڪينسر جي صورتحال پڻ پريشان ڪندڙ آهي. تازين انگن اکرن موجب، هر سال لڳ ڀڳ 30,000 نوان ڪيس رپورٽ ٿين ٿا، ۽ سنڌ ۾ پڻ هن بيماري جو انگ وڌي رهيو آهي.پاڪستان ۾ 2023ع ۾ شروع ڪيو ويو هو .سنڌ پاڪستان جو پهريون صوبو بڻجڻ وارو آهي. جتي انساني پيپيلوما وائرس (ايڇ پي وي) کي روڪڻ لاءِ سرڪاري طور تي ويڪسينيشن مهم شروع ڪئي ويندي، جيڪو سروائيڪل ڪينسر جو سبب بڻجندو آهي.ويڪسينيشن مهم جي پهرين مرحلي سيپٽمبر ۾ شروع ڪيو ويندو ، سنڌ ۾ 9 کان 14 سالن جي عمر جي 4.1 ملين ڇوڪرين کي، جن ۾ سڀني سرڪاري ۽ خانگي پرائمري، ايليمينٽري، سيڪنڊري ۽ هائير سيڪنڊري اسڪولن جون شاگردياڻيون شامل آهن،.سنڌ جي تعليم کاتي جي ڪريڪيولم ونگ جي چيف ايگزيڪيوٽو ايڊوائيزر ڊاڪٽر فوزيه خان صوبي جي سڀني ضلعن جي اسڪولن جي ضلعي تعليمي آفيسرن کي خط لکيو آهي، جنهن ۾ انهن کي هدايت ڪئي وئي آهي ته اهي سنڌ جي صحت کاتي پاران هلائي ويندڙ هن مهم ۾ تعاون ڪن.هن مهم لاءِ، تعليم کاتو اسڪولن ۾ هڪ مناسب جڳهه جو بندوبست ڪندو جتي ڇوڪرين کي ويڪسين ڏني ويندي. اهڙو ويڪسينيشن جو عمل ماضي ۾ به اسڪول جي سطح تي ڪاميابي سان مڪمل ڪيو ويو آهي.

سنڌ جي تعليم کاتي جي ترجمان عاطف واگهيو چيو ته ويڪسينيشن جي عمل کي ڪامياب بڻائڻ لاءِ خانگي اسڪولن جي ڊائريڪٽوريٽ کي پڻ هدايت ڪئي وئي آهي، ته اهي اسڪولن سان رابطي ۾ رهن ۽ سرڪاري قدمن تي عمل درآمد کي يقيني بڻائين. پاڪستان ۾ توسيع ٿيل حفاظتي ٽيڪ پروگرام (EPI) هڪ قومي صحت جو منصوبو آهي، جيڪو 1978 ۾ عالمي صحت تنظيم ۽ گڏيل قومن جي ٻارن جي فنڊ (يونيسيف) جي سهڪار سان شروع ڪيو ويو، جنهن جو مقصد پاڪستان ۾ ٻارن ۽ عورتن کي مختلف بيمارين کان بچاءُ جي ويڪسين ڏيڻ آهي.

سنڌ حڪومت توسيع حفاظتي پروگرام جي سهڪار سان صوبي ۾ ايڇ پي وي ويڪسينيشن شروع ڪري رهي آهي.انساني پيپيلوما وائرس جي ڪري ٿيندڙ سروائيڪل ڪينسر کي دنيا جي عورتن ۾ ٽيون سڀ کان وڌيڪ عام ڪينسر سمجهيو ويندو آهي.جيڪڏهن عورتن جي اسڪريننگ ڪئي وڃي ۽ سروائيڪل ڪينسر جي تشخيص ۽ علاج جلد ڪيو وڃي ته ڪيتريون ئي پيچيدگيون بچي سگهجن ٿيون، پر روايتي پاڪستاني سماج ۾  هن موضوع تي ڳالهائڻ کي ممنوع سمجهيو ويندو آهي. هن جو چوڻ آهي ته پاڪستان ۾ ڪينسر جي مريضن جي سرڪاري رجسٽريشن نه هجڻ ڪري، اهو چوڻ ڏکيو آهي ته پاڪستان ۾ هر سال سروائيڪل ڪينسر جا ڪيترا ڪيس رپورٽ ٿين ٿا، پر عالمي سطح تي ان کي ڪينسر جو هڪ موتمار قسم سمجهيو ويندو آهي، تنهن ڪري هن بيماري کي روڪڻ لاءِ ويڪسينيشن انتهائي ضروري آهي.هي ويڪسين سعودي عرب، برطانيه، بنگلاديش ۽ نائيجيريا سميت مختلف ملڪن ۾ ڇوڪرين کي ڏني ويندي آهي. سنڌ پاڪستان جو پهريون صوبو آهي جتي هي ويڪسين سرڪاري طور تي شروع ٿيڻ واري آهي.سنڌ جي صحت کاتي موجب هن مهم لاءِ، هڪ گهڻ شعباتي حڪمت عملي تحت اسڪول ويندڙ، اسڪول کان ٻاهر ۽ مدرسي ۾ تعليم يافته ڇوڪرين تائين اثرائتي طور تي پهچڻ لاءِ توليدي، زچگي ۽ نوان ڄاول ٻار صحت مرڪز، تعليم کاتي، خانگي اسڪول ايسوسيئيشن، ۽ مذهبي معاملن ۽ اوقاف کاتي کان تعاون حاصل ڪيو آهي.هن مهم لاءِ نيم سرڪاري ادارن، وفاقي حڪومت جي تعليمي ادارن، پاڪستان ريلوي پاران هلندڙ تعليمي ادارن ۽ فوج کي شامل ڪرڻ جي درخواست ڪئي وئي آهي. هن مهم لاءِ سڀني يونين ڪائونسلن لاءِ تفصيلي مائڪرو پلاننگ ڪئي ويندي.

انساني پيپيلوما وائرس ويڪسينيشن مهم جي پهرين مرحلي سٽمپبر ۾ سنڌ۾  لڳ ڀڳ 4.1 ملين ڇوڪرين کي ويڪسين ڪئي ويندي.صحت جي عالمي اداري  جي 2022 جي انگن اکرن موجب هر سال سڄي دنيا ۾ سروائيڪل ڪينسر جا 650,000 کان 750,000 ڪيس رپورٽ ٿين ٿا، جنهن جي ڪري 300,000 کان 350,000 موت ٿين ٿا. انهن مان ٻه ٽيون حصو پاڪستان، بنگلاديش، هندستان، يا آفريقي ملڪن ۾ ٿين ٿا.

جُون 19, 2025